Multipl Skleroz (MS) hastalığı bağışıklık sisteminde bulunan bozukluklar sonucu beyin ve omurilikte oluşan plaklar sebebiyle ortaya çıkan bir hastalık.

MS’de bozukluklar ilerleyici ve engellilikle sonuçlanabiliyor. Ancak hastalığın başlangıcı, bulguları, atak süre ve şiddeti, ilerlemesi birbirinden farklı.

Bu noktada da egzersizler hayati önem taşıyor. Egzersizlerin fizyoterapist eşliğinde yapılması tavsiye ediliyor. Fizyoteparist Tuğba Karakuş, MS hastalığını ve fizik tedavinin önemini anlattı.

TUĞBA HANIM, NEDİR BU MS HASTALIĞI?

Beyin ve omurilikte sinir aksonlarondaki myelin kalıbına bağlı olarak ortaya çıkar. Plakların yerleşim yerine, sıklığına ve büyüklüğüne göre çeşitli duyusal bozukluklar, motor bozukluklar, mesana-barsak bozukluğuna, denge ve koordinasyon bozuklukları ile kendisini gösterir. Genç yetişkinlerde görülen MSS (merkezi sinir sistemi) hastalığının en yaygın olanıdır. İnsidansi ve prevelansı düşüktür. Hatta nadir görülen bir hastalıktır. Gençlerin en verimli dönemlerinde görülmesi özgürlük kısıtlanmasına ve iş gücü kaybına neden olmaktadır.

MS HASTALIĞINI TETİKLEYEN ŞEY NEDİR/NELERDİR?

Viral, bakteriler enfeksiyonlar, beslenme alışkanlıkları, kuyu suyu kullanımı, travma, gebelik, kimyasal ajanlar, evcil hayvan besleme, iklim koşulları nedenlerinde önemlidir.

HANGİ DÖNEMLERDE GÖRÜLÜR?

Araştırmalara göre MS yüksek olduğu bölgelerde özelikle çocukluk döneminde hayvansal yağ et, tütsülenmiş ve nitrat et ürünlerinin kullanılması açısından risk olduğu belirtilmiştir.

KİMLERDE DAHA ÇOK GÖRÜLÜR?

Çalışmalar MS’in sosyokültürel düzeyi daha yüksek kişilerde görülmesini destekliyor. Hemşire ve kuaförlerde sık görülmektedir. İlk belirtileri ortalama 10-59 yaşları arasında görülmekte, çocuklarda ender görülür. 40’li yaşlardan sonra azalmaktadır.

MS HASTALIĞI GENETİK MİDİR?

Genetik yapılan aile araştırmaları hasta akrabalarında MS riskini artırdığını ve genetik yatkınlığı destekliyor. Kromozamlarda yapılan gen analizlerin de genetik önemi kanıtlanmıştır. MS’in genetik viral enfeksiyonlar ve henüz bilinmeyen çevresel faktörler sonucu geliştiği kabul edilmektedir.

PEKİ BU MS HASTALIĞI ÖLÜMCÜL MÜDÜR?

Her ne kadar ölümcül bir hastalık olmasa da aspirasyon pnömonisi, dekübit ülserleri, idrar yolu enfeksiyonu, düşmeler sonrasında yaşam süresini kısmen azaltan bir hastalıktır. Hastaların 1/3 ‘ü belirgin sakatlık eklenmeksizin hayatlarını iyi sürer. 1/3’ ü yaşamlarını etkilemeyecek kadar nörolojik desteğe sahip. 1/3’ü yürüteç ve tekerlekli sandalyeye bağımlı olurlar.

“MS hastalığı, serebellar dejenerasyon karıştırılmamalı!”

Omurilik tümörlerini, serebellar dejenerasyon hastalıklarını taklit edebilir. Lezyonların yerleşim yerine, sıklığına ve büyüklüğüne bağlı olarak çok değişik semptomlar ve bulgular ortaya çıkarır.

MS’DE MRG İLE İLGİLİ SÖYLEYECEKLERİNİZ NELERDİR?

Mr ‘da yapılan incelemelerde MS’ lilerin %90’ında beynin ak maddesinde birden çok sayıda plak bulunur.

MSrehabilitasyon tıbbın da özel bir yere sahiptir. Kronik ilerleyişi bir MSS(Merkezi Sinir Sistemi) hastalığı olan MS, her hastayı farklı şiddette etkileyeceği için rehabilitasyon öncesi kapsamlı bir değerlendirme yapılmalı ve daha önce uygulanan tedavi programının bilinmesinde fayda var.

 

MS HASTALIĞINA KARŞI NE TÜR TEDAVİLER VAR?

MS hastalarının yaşam kalitelerini iyileştirme için ilaç tedavisi, fizik tedavi ve kök hücre tedavisi gibi çeşitli müdahaleler kullanılmaktadır. Önerilen bu tedavilerinin bir arada kullanımı ile hastaların engelliliği azalmakta ve sonuç olarak dünya çapında yaşam, bakım ve ilişki maliyetleri azalmaktadır.

 

FİZİK TEDAVİNİN ÖNEMİ NEDİR?

MS tedavisinde özelikle, Egzersiz ve Fizyoterapi gibi, bireysel hastanın ihtiyacına göre özelleştirilmiş yaklaşımlar iyileştirme potansiyeline sahip uygulamalardır.

Araştırmalara sonucunda Aerobik egzersiz ve Fizyoterapinin MS hastalarının fiziksel, zihinsel ve sosyal işlerinde duydukları memnuniyeti artırdığı ve MS tedavisinde normal olarak dâhil edileceği gösterilmiştir. Yoga ve egzersiz kombinasyonun hastaların yaşam kalitesi üzerinde önemli bir etkisi yoktur.

Fizik tedavi hastaların yaşam kalitesini artırmak üzerinde etkili olacaktır.